اسپیرولینا چیست؟

اسپیرولینا (Spirulina) نوعی جلبک سبز-آبی  از گروه سینوباکتری ها (cyanobacteria)  است که در آب‌های شیرین و شور بسیار غنی از مواد مغذی و پروتئین  و مناطق بسیار گرم زمین همانند نقاط استوایی رشد می‌کند. واژه Spirulina  در زبان انگلیسی به معنی “مارپیچ” است چرا که این جلبک ظاهری پیچ خورده دارد. گیاه اسپیرولینا حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و 6، ویتامین B12، آهن و مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است که برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود وضعیت سلامت عمومی بدن شناخته می‌شود.

معرفی انواع اسپیرولینا و کاربرد آنها؛ انواع اسپیرولینا را چطور مصرف کنیم؟

اسپیرولینا گیاهی با طبع گرم و تر محسوب می‌شود و در طب سنتی به عنوان یکی از انواع مکمل های غذایی با خواص متعدد شناخته می‌شود. این جلبک به صورت‌های مختلفی همچون پودر، قرص، کپسول یا نوشیدنی‌های خوارکی عرضه می‌شوند. در ادامه، انواع اسپیرولینا و مدل‌های مصرف آن را بررسی می‌کنیم:

1. پودر اسپیرولینا

اسپیرولینا را در حوضچه‌های مخصوص پرورش می دهند و پس از رشد مناسب با استفاده از فیلترهای مخصوص یا روش‌های سانتریفیوژی جمع‌آوری می‌شود و سپس با دقت از طریق خشک کردن طبیعی با خورشید یا خشک‌کن‌های دمای پایین خشک می شوند. پس از خشک شدن کامل، اسپیرولینا به کمک آسیاب‌های صنعتی به پودر تبدیل می‌شود و برای جداسازی انواع ناخالصی ها از چندین مرحله تصفیه عبور می کند و در ظروف خاص بسته بندی و نگهداری می شوند تا از نور مستقیم و رطوبت دور باشند. پودر اسپیرولینا پیور آئورا قابل استفاده در انواع نوشیدنی ها، ماست، سالاد و انواع سوپ ها یا غذاهای رقیق می باشد. پودر جلبک اسپیرولینا در واقع یک منبع سرشار از پروتئین، ویتامین B12، ویتامین K، آهن، مس و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به عنوان یک مکمل مفید برای افراد محسوب می گردد. معمولاً روزانه 1 تا 3 گرم اسپیرولینا به صورت پودرقابل استفاده در مواد غذایی می باشد.

2. قرص یا کپسول اسپیرولینا

استفاده از پودر اسپیرولینا به صورت مکمل یا افزودنی درغذاها یا خوراکی ها ممکن است برای همه افراد خوشایند نباشد و طعم آن با ذائقه آنها سازگار نباشد، بنابراین قرص‌ها و کپسول‌های فراوری شده گزینه مناسبی هستند. مصرف قرص ها و کپسول ها بهتر است تحت نظر پزشک صورت بگیرد، اما توصیه می شود روزانه 3 الی 6 عدد از کپسول ها را 1 ساعت قبل از وعده ناهار میل کنید. معمولا این کپسول ها حاوی 30 عدد هستند که برای مصرف 1 هفته الی 10 روز مناسب هستند. همواره توصیه می‌شود که قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی، از جمله پودر اسپیرولینا، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود تا از کیفیت مناسب و اطمینان از عدم آلودگی محصول آگاه شوید.

3. نوشیدنی اسپیرولینا

این مدل از اسپیرولینا کاملا شبیه پودر آن بوده با این تفاوت که نوشیدنی آن مایع بوده در قالب نوشیدنی‌های آماده به فروش میرسد اما پودر اسپیرولینا حالت پودری داشته و باید با یک مایع دیگر مانند آب، آبمیوه یا مواد رقیق دیگر مخلوط شود. البته برای داشتن طعم و مزه مطلوب تر این ماده را با طعم‌دهنده‌های طبیعی ترکیب می کنند.

4. اسپیرولینا فریز‌ری

فریز کردن از روش هایی است که برای ماندگاری بیشتر مواد غذایی از آن استفاده می شود. پودرهای اسپیرولینا به صورت خشک‌شده قابل نگهداری در فریزر هستند و دارای مزه و ارزش غذایی بالایی برای استفاده در نوشیدنی‌ها و اسموتی ها نیز می باشند.

5. ژل اسپیرولینا

ژل اسپیرولینا یک فراورده تغذیه‌ای است که از کشت و استخراج اسپیرولینا و تبدیل مستقیم آن به ژل انجام می‌شود. این کار با استفاده از آب و حل کردن پودر اسپیرولینا یا با استفاده از مواد نگهدارنده طبیعی انجام می‌شود. همچنین، می‌توان اسپیرولینا را ابتدا خشک کرد و سپس با آب و مواد دیگر ترکیب کرده تا حالت ژل پیدا کند. در این مدل نیز می توان با استفاده از مواد افزودنی طبیعی به ژل اسپیرولینا طعم و مزه ای خوشایند با آن بخشید. برای نگهداری این ژل باید آن را در ظروف شیشه ای یا پلاستیکی و بدون نفوذ نور و رطوبت در یخچال نگهداری کرد. می‌توانید از ژل اسپیرولینا به عنوان یک میان‌وعده مغذی روزانه یک قاشق چای‌خوری یا بزرگ مصرف کنید و یا در نوشیدنی ها، سالاد یا نوشیدنی های ورزشی خود اضافه کنید.

مزایا و عوارض مصرف انواع اسپیرولینا

جلبک اسپیرولینا سرشار از مواد مغذی نظیر پروتئین، ویتامین B12، ویتامین K، آهن، مس، آنتی‌اکسیدان‌ها، کلسیم می باشد که در پودرها، قرص ها، مکمل ها و نوشیدنی های آن وجود دارد. از خواص اسپیرولینا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کاهش التهابات ( به ویژه در بیماری های مزمن مانند سرطان)
• کاهش فشار خون
• کاهش چربی خون
• بهبود عملکرد قلب و عروق
• کاهش ابتلا به سرطان
• بهبود سلامت پوست و مو
• جلوگیری از پیری زودرس
• کاهش استرس

مصرف اسپیرولینا به جوانی پوست و جلوگیری از ریزش موها کمک می کند و در افراد معمولی تاثیر بسیار مثبتی در تقویت سیستم ایمنی آنها می گذارد. اما همواره توصیه می‌شود که قبل از استفاده از مکمل‌های غذایی، به خصوص در دوزهای بالا، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید چرا که با وجود خواص زیاد، این جلبک ممکن است عوارض جانبی داشته باشد و منجر به بروز حساسیت در افراد شود. همچنین در برخی موارد، ممکن است باعث ایجاد لک‌های پوستی و آکنه به ویژه دربیماری‌های خاص نظیر اختلالات خودایمنی شود.

اسپیرولینا و ارتباط آن با سایر بیماری ها

جلبک اسپیرولینا خواص بسیار زیادی دارد و برای درمان ناهنجاری های متعددی از آن استفاده می شود. یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از اسپیرولینا برای کاهش وزن است که افراد زیادی به دنبال آن هستند. در جدول زیر به بررسی انواع تاثیرات مصرف اسپیرولینا بر بدن می پردازیم:

چه کسانی نباید از اسپیرولینا استفاده کنند؟

پیش از اضافه کردن هر نوع مکمل مانند مکمل اسپیرولینا، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. اسپیرولینا به خودی خود فاقد کافئین و ید است. بنابراین، افرادی که به دنبال محصولاتی بدون کافئین و ید هستند، می‌توانند با خیال راحت از اسپیرولینا استفاده کنند. اما گاها در مواردی افراد نباید از این ماده استفاده کنند چرا که باعث تشدید یا بروز واکنش های خطرناک می شود.

بیماری های تیروئیدی

در بیماری مانند هاشیموتو که یک بیماری و اختلال خود ایمنی است که برسلول های غده تیروئید تاثیر می‌گذارد؛ مصرف اسپیرولینا باید با احتیاط کامل صورت بگیر تا از بروز عوارض جلوگیری شود. از طرفی وجود ید، سلنیوم، ویتامین دی و آنتی اکسیدان ها می تواند به بهبود عملکرد تیروئید کم کنند.

بیماری های خود ایمنی

افرادی که بیماری های خود ایمنی نظیر مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS)، لوپوس، آرتریت روماتوئید، هاشیموتو، پسوریازس و یا سایر اختلالات خودایمنی نباید از فراورده های اسپرولینا استفاده کرد. تحقیقات کاملی در خصوص این موارد به اثبات نرسیده است اما چیزی که مشخص است این است که این جلبک می تواند در این بیماران علائم بیماری را قوی تر یا تشدید نماید.

بیماری فنیل‌کتونوریا (PKU)

این بیماری یک بیماری زمینه ای ژنتیکی و ارثی است که در ابتدا علامتی نداشته اما در نهایت منجر به بروز اختلالات جسمی و روانی، مشکلات عصبی و سایر مشکلات شود. اسپیرولینا حاوی فنیل‌آلانین است و مصرف آن می‌تواند برای این افراد خطرناک باشد.

نکته: در برخی بیماری های دیگر نظیر مشکلات کلیوی، سرطان، یا شرایط خاص مانند بارداری یا شیردهی و یا حساسیت های دارویی و خوراکی (مانند آلرژی به غذاهای دریایی یا جلبک ها)  بهتر است قبل از شروع مصرف اسپیرولینا با پزشک مشورت کنید. کسانی که به جلبک اسپیرولینا حساسیت داشته و یا در شرایط جسمانی ویژه ای هستند، می توانند به جای مصرف خوراکی آن از ماسک های صورت اسپیرولینا استفاده کنند و از مزایای آن بهره مند شوند.

نکات خرید، نگهداری و استفاده از اسپیرولینا

• برای حفظ مواد مغذی اسپیرولینا، بهتر است مانند سایر مواد خوراکی آن را در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کنید.
• برای خرید مکمل های اسپیرولینا اصل از منابع معتبری همچون فروشگاه آنلاین گلامورین خرید کنید.
• برای انتخاب دوز مناسب با پزشک مشورت کنید و یا حداقل در ابتدا با دوزهای پایین تر شروع کنید.
• هنگام خرید مکمل اسپیرولینا به گواهی استاندارد و هولوگرام اصلی محصول که قابل استعلام نیز می باشد توجه کنید.
• به دلیل حساس بودن نگه داری از این محصول، قبل از خرید از صحت بسته بندی آن و عدم نفوذ رطوبت اطمینان حاصل نمائید.
• بهترین زمان مصرف اسپیرولینا صبح ها بوده که سطح انرژی بدن در بالاترین حالت خود می باشد.
• برای ورزشکاران نحوه مصرف متفاوت است و بهتر است یک بار قبل از ورزش برای افزایش توان و سپس بعد از ورزش برای برگشتن بدن به حالت عادی خود صورت بگیرد.

آیا اسپیرولینا همان کلروفیل است؟

در نگاه اول به جهت سبز رنگ بودن هر دوی این محصولات شاید تصور کنید اسپیرولینا همان کلروفیل است، اما در واقع این دو اشتراکاتی دارند و به نسبت تفاوت هایی نیز با هم دارند. هر دوی این ماده به عنوان مکمل هایی هستند که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد اما کلروفیل در واقع ماده ای است که در گیاهان سبز رنگ و جلبک ها یافت می شود اما اسپیرولینا به خودی خود یگ گیاه و یک جلبک است و در حالت های پودری، مایع یا قرص و کپسول وجود دارد. همان طور که گفتیم اسپیرولینا حاوی در صد بالایی پروتئین می باشد که برای ورزشکاران بسیار مغذی می باشد اما در کلروفیل هیچ اثری از پروتئین وجود ندارد. همچنین اسپیرولینا حاوی ویتامین ها و مواد معدنی است که در کلروفیل دیده نمی شود. البته استفاده از هر دوی این محصولات می تواند بر سوخت و ساز بدن، تسریع روند لاغری، درمان یبوست و اختلالات گوارشی شما مناسب باشد. کلروفیل پیور آئورا نیز یک مکمل طبیعی مایع است که از رنگدانه های طبیعی تهیه شده و به سم‌زدایی بدن، تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست و افزایش انرژی کمک می‌کند.

در نهایت

اسپیرولینا به عنوان یک مکمل غذایی غنی و مغذی که حاوی ویتامین ها، مواد آنتی اکسیدان، ویتامین های گروه ب و پروتئین هایی می باشد که در نهایت با افزایش متابولیسم بدن به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن افراد می شود.به علاوه این جلبک به بهبود برخی بیماری ها و تقویت سیستم ایمنی و نتایج مثبتی در بدن می شود که به هر حال عوارضی نیز ممکن است داشته باشد. همیشه مشورت با پزشک قبل از مصرف هر مکمل و این جلبک توصیه می‌شود. در کنار مصرف این ماده که هم به صورت پودر، قرص یا کپسول، نوشیدنی، ژل و … وجود دارد، پیشنهاد می شود تا از دوز متناسب با نیاز و شرایط بدن خود و یا عدم ابتلای خود به برخی بیماری ها مانند بیماری های خود ایمنی، قلبی، کلیوی و .. اطمینان حاصل نمائید.